Gastroösefageal Reflü Hastalığı
Gastroösefageal reflü hastalığı (GÖRH), dünya çapında önemli bir sorundur. Bu hastalık insanları basit sayılabilecek göğüs yanmasından ösefagus karsinomuna kadar değişebilen geniş bir spektrumda etkilemektedir.
Mide içeriğinin özofagusa geriye kaçması durumu gastroösefageal reflü olarak adlandırılır. Bütün insanlarda gün boyunca özellikle de yemeklerden sonra reflü olmaktadır. Normalde vücudun antireflü mekanizmaları ile bu geriye kaçan içerik temizlenir ve bu içeriğe bağlı belirti veya komplikasyonlar ortaya çıkmaz.
Tanım
Son yıllarda anlayış birliği oluşturmak amacı ile yeni GÖRH tanımlamaları yapılmıştır. Şu anda kabul görülen tanımlama 2006 yılında yapılan konsensus toplantısı sonucunda yayınlanan montreal tanımlama ve sınıflamasıdır.
GÖRH; Mide içeriğinin reflüsü sonucunda oluşan sıkıntı verici belirtiler ve/veya komplikasyonlar olarak tanımlanmıştır.
Hasta eğer GÖRH semptomları ile tedavi olmak için başvurmuşsa bu belirtilerin sıkıntıcı verici olduğu kabul edilir. Başka bir deyişle; Sıkıntı verici semptomlar = Hayat kalitesini etikileyecek belirtilerdir.
Etyoloji
GÖRH multifaktöryel bir hastalıktır. Ösefagusu koruyan faktörlerle, saldırgan faktörler arasındaki dengenin saldırgan faktörler lehine bozulması GÖRH'nın başlıca sebebidir. Saldırgan faktörler; asit, pepsin, safra ve pankreas sıvısıdr.
1. Ösefagusun asit temizleme kapasitesi
- Oesophagus'un hareketleri: Ösefagusun içeriğini boşaltmasında etkilidir.
- Tükürük sekresyonu: Reflü içeriğini alkali içeriğiyle nötralize eder ve oesophagus'un hareketlerini uyarır.
- Yerçekimi: Yatar pozisyonda reflü daha fazladır.
- Ösefagusun kendi bikarbonat salgısı
2. Normal Mide Fonksiyonları
Mide hareketlerinde bozukluk ve gecikmiş mide boşalması gibi mide içi basıncı artıran veya artmış mide asit sekresyonu durumlarında reflü olasılığı artar.
3. Ösefagogastrik Bileşke
- Alt ösefagus sfinkteri: Yetişkinlerde 2-5 cm uzunlukta tanımlanan fonksiyonel bir bariyerdir.
- Ösefageal Hiatus: Sağ krus, sol ve sağ bacağı ile kemente benzer sekilde ösefagusu önden sarar.
- Frenoösefageal Membran: Ösefagus, hiatusu geçerken bir membran ile çevrelenir.
- Karın içi ösefagus uzunluğu: Oesophagus'un intraabdominal kısmının uzunluğu önemli bir antireflü bariyerdir.
- Incisura Cardiaca (His açısı): Antireflü etkisi intraabdominal veya intragastrik basınçtaki artışa bağlı olarak ortaya çıkar.
Epidemiyoloji
GÖRH sıklığını saptamak için yapılan epidemiyolojik çalışmalarda temel olarak semptom sıklığı (yanma ve regürjitasyon) araştırılmıştır.
- Batı ülkeleri; prevalansı %20
- Asya ülkeleri; ≤%5
- Türkiye; %20 olarak bulunmuştur.
Semptomlar
GÖRH'da semptomları tipik ve atipik semptomlar olarak iki grupta sınıflandırabiliriz.
Gastroösefageal reflünün tipik semptomları, epigastrik ya da substernal yanma hissi ve ağrıdır. Reflüye, regürjitasyon da (ekşime- yutulan yiyecek ve içeceklerin istem dışı ağıza geri gelmesi) eşlik edebilir ve çoğu kere pozisyonla ilişkili olup tanıda önemli bir bulgudur.
Tedavi
GÖRH'ğı tespit edilirse mutlaka tedavi edilmelidir. Çünkü GÖRH, önemli bir morbidite nedinidir.
Tedavi Seçenekleri:
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Yatağın baş kısmını belden itibaren 10-15 cm yükseltmek
- Obez hastaların kilo vermesi
- Yatmadan önce yemek yenmemesi
- Büyük öğünlerden kaçınmak
- Kahve, sigara ve alkol kullanımından uzak durmak
2. Medikal Tedaviler
Hedef; semptom ve komplikasyon oluşumda suçlanan mide asidini azaltmaktır.
- Proton Pompa İnhibitörleri (PPİ)
- H2 Reseptör Blokörleri
- Antiasitler ve Aljinik Asit
- Prokinetikler
3. Endoskopik Tedavi
- Radio-frequency energy (the Stretta yöntemi)
- Gastroözofageal birleşke bölgesi üzerine endoskopi vasıtası ile dikiş atmak
4. Cerrahi Tedavi
Medikal tedaviye etkili bir alternatiftir ve uygun olarak seçilmiş hastalarda yapılmalıdır.
Hiatus Hernileri (Mide Fıtığı)
Hiatus hernisi, diyafragmanın ösefageal açıklıktaki anatomik zayıflık ya da delik nedeniyle karıniçi organların göğüs kafesine çıkışı olarak tanımlanabilir.
Tip I: Sliding Herni
En sık görülenidir. Gerçek bir anatomik delik söz konusu olmayıp anatomik yetmezlik sonucu oluşur.
Tip II: Paraösefageal Herni
Daha az sıklıkla görülmesine karşın daha önemli ya da acil cerrahi girişim gerektirecek sorunlar yaratır.
Tip III: Kombine Tip
Tip I ve II herninin bir arada görüldüğü şekildir.
Tip IV: Multiorgan Tipi
Paraözofageal herni kesesi içersinde mide dışında transvers kolon, omentum gibi yapıların girmesi sonucu oluşan hernilerdir.